چگونه در «شایستگان ایران» می‌آموزید؟

تدریس هدفمند؛ هنر اساتید برای فعال‌سازی یادگیرنده

طراحی معکوس (Backward Design)

اساتید شایستگان نخست خروجی مطلوب را تعریف می‌کنند؛ سپس محتوا و فعالیت‌ها پیرامون آن خروجی چیده می‌شود. به‌طور مثال در درس زیست‌شناسی دوازدهم، خروجی «توانایی تحلیل مسیر گلیکولیز» است. پس:

قدم اول: تعریف شاخص موفقیت (نوشتن معادلۀ گلیکولیز و تفسیر مراحل).

قدم دوم: گزینش فعالیت‌های لازم (مطالعۀ موردی، ترسیم فلوچارت، مناظرهٔ علمی).

قدم سوم: ارزشیابی تکوینی (پرسش‌های مفهومی میان‌جلسه، برگهٔ Exit Ticket).

نتیجه آن است که هیچ دقیقه‌ای در کلاس «بی‌هدف» سپری نمی‌شود.

رویکرد حل مسئله (Problem-Based Learning)

به‌جای ارائهٔ حقیقت آماده، مسئله‌ای واقعی مطرح می‌شود و دانش‌آموز باید از دانسته‌های خود برای حل آن بهره بگیرد. مثلاً در کلاس ادبیات، دانش‌آموزان می‌کوشند «سبک‌شناسی» یک غزل را برای مخاطب عام توضیح دهند. این کار:

تفکر واگرا را تحریک می‌کند.

مسئولیت یادگیری را به خود دانش‌آموز می‌سپارد.

مهارت انتقال مفاهیم را تقویت می‌کند.

تدریس میکرومدولار

به‌جای سخنرانی‌های طولانی، محتوای هر جلسه به «بخش‌های ۱۲ تا ۱۵ دقیقه‌ای» شکسته می‌شود. پس از هر بخش، تعامل کوتاه (پرسش، کار زوجی، نقشهٔ ذهنی) اضافه می‌شود تا حافظهٔ فعال فرصت پردازش بیابد و توجه کلاس تازه‌سازی شود.

بهره‌گیری از روان‌شناسی انگیزش

مدرسان ما بر نظریهٔ «خودتعیین‌گری» (Self-Determination Theory) تأکید دارند؛ یعنی با تأمین سه نیاز پایه‌ای «خودمختاری، شایستگی و ارتباط»، انگیزۀ درونی را افزایش می‌دهند:

خودمختاری: امکان انتخاب موضوع پروژه‌ یا روش ارائۀ آن.

شایستگی: بازخورد فوری و ملموس دربارهٔ پیشرفت.

ارتباط: فعالیت‌های گروهی که حس تعلق را تقویت می‌کند.